จากครรภ์มารดาถึงเชิงตะกอน

จากครรภ์มารดาถึงเชิงตะกอน
อ. ป๋วย อึ้งภากรณ์

เมื่อผมอยู่ในครรภ์ของแม่ ผมต้องการให้แม่ได้รับประทานอาหารที่เป็นคุณประโยชน์ และได้รับความเอาใจใส่ และบริการอันดีในเรื่องสวัสดิภาพของแม่และเด็ก ผมไม่ต้องการมีพี่น้องมากอย่างที่พ่อแม่ผมมีอยู่ และแม่จะต้องไม่มีลูกถี่นัก

พ่อกับแม่จะแต่งงานกันถูกฎหมาย หรือธรรมเนียมประเพณีหรือไม่ ไม่สำคัญ แต่สำคัญที่ พ่อกับแม่ต้องอยู่ด้วยกันอย่างสงบสุข ทำความอบอุ่นให้ผมและพี่น้อง

ในระหว่าง 2-3 ขวบแรกของผม ซึ่งร่างกายและสมองผมกำลังเติบโตในระยะที่สำคัญ ผมต้องการให้แม่ผมกับตัวผม ได้รับประทานอาหารที่เป็นคุณประโยชน์

ผมต้องการไปโรงเรียน พี่สาวหรือน้องสาวผมก็ต้องการไปโรงเรียน จะได้มีความรู้หากินได้ และจะได้รู้คุณธรรมแห่งชีวิต ถ้าผมสติปัญญาเรียนชั้นสูงๆ ขึ้นไป ก็ให้มีโอกาสเรียนได้ ไม่ว่าพ่อแม่ผมจะรวยหรือจน จะอยู่ในเมืองหรือชนบทแร้นแค้น

เมื่อออกจากโรงเรียนแล้ว ผมต้องการงานอาชีพที่มีความหมาย ทำให้ได้รับความพอใจว่า ตนได้ทำงานเป็นประโยชน์แก่สังคม

บ้านเมืองที่ผมอาศัยอยู่จะต้องมีขื่อ มีแป ไม่มีการข่มขู่ กดขี่ หรือประทุษร้ายกัน ประเทศของผมควรจะมีความสัมพันธ์อันชอบธรรม และเป็นประโยชน์กับโลกภายนอก ผมจะได้มีโอกาสเรียนรู้ถึงความคิด และวิชาของมนุษย์ทั้งโลก และประเทศของผมจะได้มีโอกาส รับเงินทุนจากต่างประเทศ มาใช้เป็นประโยชน์แก่ส่วนรวม

ผมต้องการให้ชาติของผมได้ขายผลิตผลแก่ต่างประเทศด้วยราคาอันเป็นธรรม ในฐานะที่ผมเป็นชาวไร่ชาวนา ผมก็อยากมีที่ดินของผมพอสมควรสำหรับทำมาหากิน มีช่องทางได้กู้ยืมเงินมาขยายงาน มีโอกาสรู้วิธีการทำกินแบบใหม่ๆ มีตลาดดี และขายสินค้าได้ราคายุติธรรม

ในฐานะที่ผมเป็นกรรมกร ผมก็ควรจะมีหุ้นมีส่วนในโรงงาน บริษัท ห้างร้านที่ผมทำอยู่

ในฐานะที่ผมเป็นมนุษย์ ผมก็ต้องการอ่านหนังสือพิมพ์ และหนังสืออื่นๆ ที่ไม่แพงนัก จะฟังวิทยุ ดูโทรทัศน์ ก็ได้โดยไม่ต้องทนรบกวนจากการโฆษณามากนัก

ผมต้องการสุขภาพอนามัยอันดี และรัฐบาลจะต้องให้บริการป้องกันโรคแก่ผมฟรี กับบริการการแพทย์ รักษาพยาบาลอย่างถูกอย่างดี เจ็บป่วยเมื่อใดหาหมอพยาบาลได้สะดวก

ผมจำเป็นต้องมีเวลาว่างสำหรับเพลิดเพลินกับครอบครัว มีสวนสาธารณะที่เขียวชะอุ่ม สามารถมีบทบาท และชมศิลปะ วรรณคดี นาฏศิลป์ ดนตรี วัฒนธรรมต่างๆ เที่ยวงานวัน งานลอยกระทง งานนักขัตฤกษ์ งานกุศลอะไรก็ได้พอสมควร

ผมต้องการอากาศบริสุทธิ์สำหรับหายใจ น้ำดื่มบริสุทธิ์สำหรับดื่ม

เรื่องอะไรที่ผมเองไม่ได้ หรือได้แต่ของไม่ดี ผมก็จะขอความร่วมมือกับเพื่อนฝูงในรูปสหกรณ์ หรือ สโมสร หรือสหภาพ จะได้ช่วยซึ่งกันและกัน

เรื่องที่ผมจะเรียกร้องข้างต้นนี้ ผมไม่เรียกร้องเปล่า ผมยินดีเสียภาษีอากรให้ส่วนรวมตามอัตภาพ

ผมต้องการโอกาสที่มีส่วนในสังคมรอบตัวผม ต้องการมีส่วนในการวินิจฉัยโชคชะตาทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมของชาติ

เมียผมก็ต้องการโอกาสต่างๆ เช่นเดียวกับผม และเราสองคนควรจะได้รับความรู้และวิธีการวางแผนครอบครัว

เมื่อแก่ ผมและเมียก็ควรได้ประโยชน์ตอบแทนจากการประกันสังคม ซึ่งผมได้จ่ายบำรุงตลอดมา

เมื่อจะตาย ก็ขออย่าให้ตายอย่างโง่ๆ อย่างบ้าๆ คือตายในสงครามที่คนอื่นก่อให้เกิดขึ้น ตายในสงครามกลางเมือง ตายเพราะอุบัติเหตุรถยนต์ ตายเพราะน้ำหรืออากาศเป็นพิษ หรือตายเพราะการเมืองเป็นพิษ

เมื่อตายแล้ว ยังมีทรัพย์สมบัติเหลืออยู่ เก็บไว้ให้เมียผมพอใจในชีวิตของเธอ ถ้าลูกยังเล็กอยู่ก็เก็บไว้ เลี้ยงให้โต แต่ลูกที่โตแล้วไม่ให้ นอกนั้นรัฐบาลควรเก็บไปหมด จะได้ใช้เป็นประโยชน์ในการบำรุงชีวิตของคนอื่นๆ บ้าง

ตายแล้ว เผาผมเถิด อย่างฝัง คนอื่นจะได้มีที่ดินอาศัยและทำกิน และอย่าทำพิธีรีตอง ในงานศพให้วุ่นวายไป

นี่แหละคือความหมายของชีวิต นี่แหละคือการพัฒนาที่จะควรให้เกิดขึ้นเพื่อประโยชน์ของทุกคน

สุดท้ายนี้ ขอขอบพระคุณท่านทั้งหลายที่อุตส่าห์อ่านมาจนจบ ขอความสุขสวัสดีและสันติสุข จงเป็นของท่านทั้งหลาย และพระท่านกล่าวไว้ดังนี้เกี่ยวกับความสวัสดี

เราตถาคตไม่เห็นความสวัสดีอื่นใดของสัตว์ทั้งหลาย นอกจากปัญญา เรื่องตรัสรู้ ความเพียร ความสำเร็จอินทรีย์ และความเสียสละ

จากครรภ์มารดาถึงเชิงตะกอน


เมื่อฉันอยู่ในท้องของมารดา อาหารดีมีคุณค่าควรครบทั่ว
สร้างหนังเนื้อเพื่อไปเสริมไปเติมตัว คนรู้วางแผนครอบครัวทุกครัวไป


ครอบครัวฉันควรอยู่กันด้วยความรัก ร่วมทอถักถนอมความดีไมตรีให้
บ้านเป็นบ้านพ่อแม่พี่น้องร่วมคล้องใจ ร่วมแก้ไขภัยปัญหาประดามี


เมื่อยังเด็กตัวน้อยค่อยเติบใหญ่ ชีวิตเต็มเจริญวัยด้วยปัจจัยสี่
เมื่อถึงเกณฑ์ได้เป็นนักเรียนในโรงเรียนดี โอกาสมีอย่างเท่าเทียม ทั่วถึงจริง


เรียนคุณธรรมปลูกปัญญาวิชาชีพ ไม่เร่งรีบออกไปทำงานลนลานยิ่ง
ใครอยากเรียนเพียรเรียนได้เรียนทุกสิ่ง เพื่อดำดิ่งยิ่งลงลึกฝึกวิชา


เมื่อเรียนจบได้งานที่มีความหมาย ทั้งภูมิใจได้รู้สึกลึกคุณค่า
ที่เรียนรับปรับมาใช้ประโยชน์นานา กระทำตนเป็นคนมีค่าของสังคม


สังคมดี ที่อยู่ดี มีกติกา บนวิถีประชาธิปไตยที่สั่งสม
ไม่ถูกเหยียดเบียดวางโตด้วยโสมม ไม่ขื่นขมถูกประทุษร้ายจากผู้ใด


ได้อยู่ในประเทศคงมั่นสัมพันธ์ดี รู้สืบสานหน้าที่กับโลกใหญ่
มีโอกาสเรียนรู้ดูความเป็นไป รัฐเปิดใจชอบธรรมนำนโยบาย


ทั้งการบ้าน การเมือง เรื่องเศรษฐกิจ เดินไปตามทางแห่งมิตรสนิทซื้อขาย
ถ้าฉันขยันเป็นเกษตรกรให้นอนสบาย มีช่องทางขยับขยายทางทำกิน


ถ้าฉันเป็นกรรมกรควรนอนอุ่น และมีหุ้นในที่ทำงานเป็นทรัพย์สิน
ในฐานะที่เป็นมนุษย์เดินติดดิน อยากดู ยิน สื่อสร้างสรรค์ที่มั่นจรรยา


เมื่อฉันเจ็บไข้ได้ป่วยหรือไม่สบาย ก็ต้องมีทีมนายแพทย์ตรวจรักษา
ทุกอย่างฟรี พบหมอดี ไม่เสียค่ายา รับรักษาพยาบาลทำงานด้วยใจ


ชีวิตนั้นจำเป็นต้องดำเนิน ควรมีสวนชวนให้เดินเพลิดเพลินไสว
มีศาสตร์ ศิลป์ ยิน ชม ดู เชิดชูใจ คนทุกวัยได้ร่วมงานสืบสานวัฒนธรรม


ฉันต้องการอากาศบริสุทธิ์สูดหายใจ ทั้งน้ำใสสะอาดรื่นดื่มชื่นฉ่ำ
เพื่อนฝูงรวมร่วมมือเข้าเราช่วยทำ ช่วยกันนำสหกรณ์ สโมสรดี


ใช่แค่ขอ ฉันเพียงพอก็พร้อมให้ อย่างเต็มใจจ่ายเต็มอัตราเงินภาษี
อยากมีส่วนในการเมือง เศรษฐกิจดี อยากเป็นหนึ่งหน่วยที่เป็นศรีสังคม


คู่ครองฉันนั้นก็ต้องการเหมือนอย่างนี้ เราพร้อมที่สละบำรุงผดุงสร้างสม
รัฐควรจัดแผนงานสวัสดิการสังคม ให้เหมาะสมในเงื่อนไขโปร่งใสเสรี


ฉันพร้อมตายวายปราณเมื่อถึงกาลเวลา แต่ขออย่าต้องตายกลางถนนนี่
ไม่อยากตาย แบบ โง่ บ้า หรือ ป่าเถื่อนโจมตี ไม่อยากสิ้นชีวีเพราะสงคราม


ไม่อยากตายเพราะ น้ำ อากาศ หรือ มลพิษ ไม่อยากโดนเศรษฐกิจการเมืองเข่นขาม
อยากจะตายอย่างง่ายง่ายและงดงาม เป็นไปตามอายุขัย ตามวัยคน


ถ้ามีสมบัติสินทรัพย์นับเหลือบ้าง เก็บออมทางลูกเมียไว้ไม่หมองหม่น
ที่เหลือรัฐควรเก็บเพื่อเผื่อสาธารณชน เพื่อดอกผลคนอื่นได้ใช้ตระการ


ไม่ต้องฝังร่างกายเราเผาไปเถิด ผืนดินยังต้องเกิดคุณค่ามหาศาล
ทั้งหมดนี้ คือวิถีที่เบิกบาน ควรจัดการสานให้เอื้อเพื่อทุกคน


ขอขอบคุณท่านทั้งหลายที่อ่านจนจบ ขอให้พบสุขสวัสดิ์สันติผล
ขอให้พบความสว่างทางเดินแห่งตน ขออวยพรให้ทุกทุกคน สวัสดี


เนื้อความ ร้อยแก้ว    อ. ป๋วย อึ้งภากรณ์
เขียนร้อยกรอง          ต้นจั่น